Formy opodatkowania jednoosobowej działalności gospodarczej

Prowadząc działalność gospodarczą masz do wyboru kilka różnych form opodatkowania podatkiem dochodowym. Sprawdź, która z form jest najbardziej korzystna dla Ciebie.

Z tego artykułu dowiesz się:

1. Jaką formę opodatkowania możesz wybrać prowadząc swoją działalność gospodarczą?
2. Formy opodatkowania – Opis każdej możliwości
3. Jaka forma opodatkowania jest najlepsza dla Ciebie?
4. W jaki sposób i kiedy można zmienić formę opodatkowania?

Formy opodatkowania

Zgodnie z polskimi przepisami prawa podatkowego żeby opłacać PIT według zasad obowiązujących dla przedsiębiorców należy prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą, być wspólnikiem spółki cywilnej, jawnej lub partnerskiej.

Przedsiębiorca ma do wyboru opodatkowanie według trzech form.

• Na zasadach ogólnych, według skali podatkowej – 12% lub 32%,
• Podatek liniowy – 19%
• Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Co do zasady istnieje również możliwość rozliczania według karty podatkowej, ale dotyczy ona tylko przedsiębiorców, którzy rozliczali się w tej formie przed 2022 rokiem, ponieważ od 2022 przedsiębiorcy nie mogą przejść na ten sposób rozliczeń.

Skala Podatkowa – rozliczanie na zasadach ogólnych

Podstawowa forma opodatkowania działalności gospodarczej, w ramach której przedsiębiorcy płacą podatek dochodowy w takiej samej wysokości jak osoby fizyczne osiągające przychody z pracy na etacie.

Korzystając ze skali podatkowej nasze zyski opodatkowane są według stawki podatku 12% lub 32% liczone od nadwyżki dochodu powyżej 120 tys. zł.

Kwota wolna od podatku

W celu obliczenia wysokości podatku liczonego na zasadach ogólnych, należy wziąć pod uwagę kwotę zmniejszającą podatek, czyli wysokość podatku obliczonego od kwoty wolnej od podatku. W 2023 roku kwota ta wynosiła 30 tys. zł. Co za tym idzie aby wyliczyć kwotę zmniejszającą podatek dochodowy należy wyliczyć ją w następujący sposób: 30 000 zł x 12% = 3 600 zł.

Po uwzględnieniu kwoty zmniejszającej podatek dochodowy jego wysokość kształtuje się w następujący sposób:

do 120 tys. zł – 12% – 3600 zł
powyżej 120 tys. zł – 32% nadwyżki ponad 120 tys. zł.

Przykład

Na przykładzie kształtuje się to następująco:

Jan uzyskał dochód 200 000 zł w 2023 roku. Ponieważ Jan rozlicza się według skali podatkowej, wysokość jego podatku dochodowego kształtować się będzie następująco:
120 000 zł x 12% – 3 600 zł = 10 800 zł
80 000 zł (nadwyżka dochodu ponad 120 000 zł) x 32% = 25 600 zł

Oznacza to że Jan musi zapłacić 36 400 zł podatku dochodowego.

Ulgi podatkowe obowiązujące w ramach skali podatkowej

Forma opodatkowania na zasadach ogólnych niesie za sobą możliwość korzystania z ulg podatkowych. Są to:

• ulga na dziecko,
• ulga dla rodzin 4+,
• odliczenie z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne,
• ulgi na zatrudnienie innowacyjnych pracowników,
• ulgi na prototyp,
• ulgi na robotyzację,
• ulgi na ekspansję lub rozwój,
• ulgi na konsolidację,
• ulgi na nabycie terminala płatniczego,
• ulgi na działalność badawczo-rozwojową,
• ulgi IP BOX,
• ­­­odliczenia wpłat na Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego,
• odliczenie darowizn na cele kultu religijnego oraz na rzecz działalności sportowej, kulturalnej, wspierającej szkolnictwo wyższe i naukę,
• ulgi rehabilitacyjnej,
• ulgi internetowej,
• ulgi termomodernizacyjnej,
• ulgi z tytułu działalności w specjalnej strefie inwestycyjnej,
• ulga z tytułu krwiodawstwa,
• odliczenia składek członkowskich zapłaconych na rzecz związków zawodowych,
• ulga dla wspierających sport, kulturę i edukację,
• ulga na zabytki

Stawka Liniowa podatku dochodowego

Kolejną możliwością jest opodatkowanie podatkiem liniowym. Podatek liniowy oznacza, że niezależnie od wysokości dochodu na koniec okresu rozliczeniowego podatek dochodowy zawsze wynosi 19%.

Zaletą tego podatku jest prostota, ponieważ nie ma w tym wypadku konieczności dwustopniowego obliczania wysokości podatku.

Przykład

Marcin uzyskał dochód 200 000 zł w 2023 roku. Ponieważ Marcin rozlicza się według stawki liniowej, wysokość jego podatku dochodowego kształtować się będzie następująco:

200 000 zł x 19% = 38 000 zł

Oznacza to że Marcin musi zapłacić 38 000 zł podatku dochodowego.

Podatek Liniowy – odliczenia

Wadą rozliczania się podatkiem dochodowym jest brak możliwości odliczenia kwoty zmniejszającej podatek dochodowy w przeciwieństwie do sytuacji, gdzie przedsiębiorca rozliczany jest w oparciu o opodatkowanie na zasadach ogólnych (Skala podatkowa).

Dodatkowo od 1 Lipca 2022 r. po wejściu w życie Polskiego ładu 2.0, możliwe jest odliczenie składek społecznych, a także składek zdrowotnych. Należy mieć jednak na uwadze limit w kwocie 10 200 zł w skali roku (limit dla 2023 roku). Warto także pamiętać, że zarówno składki zdrowotne jak i społeczne mogą nie być odliczane od dochodu, a można je ujmować w kosztach podatkowych.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Kolejnym możliwym wyborem dla przedsiębiorców jest opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Jest to uproszczona forma opodatkowania działalności gospodarczej, w ramach której przedsiębiorcy mogą stosować podatek dochodowy w wysokości wahającej się od 2% do 17%.

Zasady opodatkowania według ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

W przeciwieństwie do opisywanych wyżej form opodatkowania według skali podatkowej oraz podatku liniowego, podstawą do obliczenia opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych jest osiągnięty przychód.

Opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych jest opłacalną formą dla przedsiębiorców, którzy nie ponoszą znacznych nakładów na prowadzoną działalnością gospodarczą. W przeciwieństwie do innych form opodatkowania, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych nie uwzględnia kosztów uzyskania przychodów.

Kogo dotyczy opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych ?

Co do zasady z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych może korzystać każda osoba fizyczna osiągająca przychody z działalności gospodarczej oraz dodatkowo przedsiębiorstwa w spadu, w formie spółki cywilnej, których jedynymi wspólnikami są osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstw w spadu, a także spółki jawne, których jedynymi wspólnikami są osoby fizyczne.

Co istotne z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych mogą korzystać tylko Ci przedsiębiorcy, których przychody nie przekroczyły limitu 2 mln euro w poprzednim roku podatkowym. Do obliczenia tej kwoty stosuje się średni kurs euro ogłaszany przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedniego.

Dodatkowo ryczałt od przychodów ewidencjonowanych może być stosowany u rolników, którzy sprzedają swoje wyroby w ramach rolniczego handlu detalicznego.

Kogo nie dotyczy zryczałtowany podatek dochodowy

Poza limitem 2 milionów euro przychodu, o zryczałtowanym podatku dochodowym nie mogą myśleć również przedsiębiorcy, którzy:

• w tym samym roku opłacają podatek dochodowy w formie karty podatkowej
• korzystają z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego
• osiągają w całości bądź części przychody z prowadzenia apteki
• osiągają w całości bądź części przychody z działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych
• osiągają w całości bądź części przychody z działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych
• wytwarzają wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym – z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.

W formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych istnieją inne wyłączenia, które zostały szerzej opisane w Tutaj.

Stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

W tej formie opodatkowania mamy do czynienia z 10 stawkami podatku dochodowego. Najwyższa z nich to 17%, a najniższa 2%.

17% dla przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów

Tzw. Wolne zawody to przedsiębiorcy, którzy w ramach działalności wykonywanej samodzielnie ( a nie są zatrudnieni w oparciu np. o umowę o pracę) w ramach usług: adwokatów, notariuszy, radców prawnych, agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające, agentów ubezpieczeniowych, agentów firm inwestycyjnych, biegłych rewidentów, tłumaczy, księgowych, brokerów ubezpieczeniowych, brokerów reasekuracyjnych, doradców podatkowych, doradców inwestycyjnych, maklerów papierów wartościowych i rzeczników patentowych

15% w ramach uzyskiwanych przychodów ze świadczenia usług takich jak:

• usług reprodukcji komputerowych nośników informacji,
• magazynowania i przechowywania towarów w strefach wolnocłowych, parkingowych, obsługi centrali wzywania radio-taxi, pilotowania na wodach morskich i przybrzeżnych oraz pilotowania na wodach śródlądowych,
• związanych ze sportem, rozrywką i rekreacją,
• kulturalnych i rozrywkowych, reklamowych, usług badania rynku i opinii publicznej,
• związanych ze sprzedażą miejsca reklamowego w wykazach i listach (na przykład adresowych, telefonicznych)
• Pośrednictwa w sprzedaży motocykli oraz części i akcesoriów do nich,
• Pośrednictwa w sprzedaży hurtowej

Pełny wykaz usług, z których przychody są opodatkowane według stawki 15%, znajdziesz w art. 12 ust. 1 pkt 2) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym

14% w przypadku przychodów osiąganych ze świadczenia usług:

• Opieki zdrowotnej,
• badań i analiz technicznych
• architektonicznych i inżynierskich,
• w zakresie specjalistycznego projektowania

12% w ramach uzyskiwanych przychodów ze świadczenia usług związanych z wydawaniem:

• pakietów gier komputerowych, z wyłączeniem publikowania gier komputerowych w trybie on-line,
• pakietów oprogramowania systemowego,
• pakietów oprogramowania użytkowego,
• oprogramowania komputerowego pobieranego z internetu, z wyłączeniem pobierania oprogramowania w trybie on-line,

Dodatkowo ta stawka związana jest z przychodem osiąganym ze świadczenia usług związanych z:

• doradztwem w zakresie sprzętu komputerowego, związanych z oprogramowaniem, objętych grupowaniem „Oryginały oprogramowania komputerowego” , związanych z doradztwem w zakresie oprogramowania, w zakresie instalowania oprogramowania, związanych z zarządzaniem siecią i systemami informatycznymi.

10% od przychodów ze świadczenia usług:

W zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek

8,5% przychodów do kwoty 100 tys. zł oraz 12,5% przychodów od nadwyżki ponad kwotę 100 tys. zł z tytułu:

• przychodów osiągniętych w ramach umów najmu, podnajmu, poddzierżawy oraz umów o podobnym charakterze (te stawki znajdują zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do przychodów osiąganych w ramach umów, które nie są zawierane w ramach prowadzonej działalności),
• świadczenia usług związanych z zakwaterowaniem,
• świadczenia usług wynajmu i obsługi nieruchomości własnych lub dzierżawionych,
• wykonywania usług w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych,
• wynajmu i dzierżawy samochodów osobowych i furgonetek bez kierowcy,
• pozostałych pojazdów samochodowych (z wyłączeniem motocykli) bez kierowcy, środków transportu wodnego bez załogi, środków transportu lotniczego bez załogi, pojazdów szynowych (bez obsługi), kontenerów, motocykli, przyczep kempingowych i samochodów z częścią mieszkalną bez kierowcy, własności intelektualnej i podobnych produktów z wyłączeniem prac chronionych prawem autorskim,
• świadczenia usług pomocy społecznej z zakwaterowaniem,

Pełny wykaz usług, z których przychody są opodatkowane według stawek 8,5% i 12,5%, znajdziesz w art. 12 ust. 1 pkt 4) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym

8,5% dla:

• przychodów z działalności usługowej, w tym przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, z zastrzeżeniem punktów 1–4 oraz 6–8
• przychodów ze świadczenia usług związanych ze zwalczaniem pożarów i zapobieganiem pożarom,
• przychodów ze świadczenia usług w zakresie edukacji,
• przychodów ze świadczenia usług związanych z działalnością bibliotek, archiwów, muzeów oraz pozostałych usług w zakresie kultury,
• przychodów z działalności polegającej na wytwarzaniu przedmiotów (wyrobów) z materiału powierzonego przez zamawiającego,
• prowizji uzyskanej przez komisanta ze sprzedaży na podstawie umowy komisu,
• prowizji uzyskanej przez kolportera prasy na podstawie umowy o kolportaż prasy,

Pełny wykaz usług, z których przychody są opodatkowane według stawki 8,5% znajdziesz w art. 12 ust. 1 pkt 5) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym

5,5% dla:

• przychodów z działalności wytwórczej, robót budowlanych lub w zakresie przewozów ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 ton,
• uzyskanej prowizji z działalności handlowej w zakresie sprzedaży jednorazowych biletów komunikacji miejskiej, znaczków do biletów miesięcznych, znaczków pocztowych, żetonów i kart magnetycznych do automatów,
• przychodów między innymi z tytułu odpłatnego zbycia świadectw pochodzenia otrzymanych przez podmioty zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii,

3% dla:

• działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%
• działalności usługowej w zakresie handlu, z zastrzeżeniem usług opodatkowanych według stawki 17% i 15%
• usług związanych z produkcją zwierzęcą,
• z odpłatnego zbycia składników wykorzystywanych w działalności gospodarczej, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z tej działalności gospodarczej – pod warunkiem, że zbycie następuje w terminie 6 lat od momentu wycofania składnika z działalności gospodarczej,

Pełny wykaz usług, z których przychody są opodatkowane według stawki 8,5% znajdziesz w art. 12 ust. 1 pkt 7) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym

2%w przypadku przychodów:

osiąganych ze sprzedaży produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy.

Co jeżeli w ramach działalności gospodarczej świadczę kilka rodzajów usług, w których podatek dochodowy występuje różnych wysokościach

W przypadku gdy podatnik, który ma obowiązek prowadzenia ewidencji przychodów w ramach prowadzonej działalności gospodarczej osiąga przychody opodatkowane różnymi stawkami podatku dochodowego, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych określany jest według stawki podatku, który dotyczy danej działalności. Warunkiem koniecznym jest tutaj prowadzenie ewidencji przychodów, która daje możliwość rozróżnienia wysokości przychodów osiąganych w ramach poszczególnych działalności.

Jeżeli ewidencja nie jest prowadzona w sposób zapewniający możliwość ustalenia przychodów dla każdego rodzaju działalności to przyjmuje się, że ryczałt wynosi 8,5%. Istnieje jednak zastrzeżenie, że w przypadku konkretnej działalności, której opodatkowanie jest stawką wyższą niż 8,5% to stosuje się stawkę wyższą. Oznacza to że podatek dochodowy rozliczany jako ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, nie będzie mógł być rozliczany według stawek 2%, 3,5% czy 5,5%.

Forma opodatkowania najbardziej opłacalna dla Twojej działalności.

Nie ma jednej, najlepszej formy opodatkowania. Wszystko zależy od wielu czynników, takich jak np.:

• wysokość dochodu,
• wysokość przychodu,
• forma prowadzenia działalności,
• przedmiot prowadzonej działalności gospodarczej,

Aby porównać możliwe wysokości podatku dochodowego dla Twojej działalności gospodarczej skorzystaj z przygotowanego przez nas arkusza, którego możesz pobrać Tutaj.

Zmiana formy opodatkowania

Zmiana formy opodatkowania, jest możliwa dla każdego przedsiębiorcy do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnik osiągnął pierwszy przychód lub do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu roku podatkowego.

Natomiast dla podatników, którzy rozpoczynają swoją działalność w trakcie roku – zmiana jest możliwa do dnia złożenia wniosku o wpis do CEIDG, składanego na podstawie ustawy o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (druk CEIDG 1 – pole 15). Jeśli podatnik spóźni się z tym wyborem, to będzie się rozliczał na zasadach ogólnych według skali podatkowej.

Jeżeli podatnik chciałby zmienić formę opodatkowania, powinien do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód w danym roku, złożyć stosowne oświadczenie w formie pisemnej do naczelnika właściwego urzędu skarbowego lub dokonać aktualizacji wniosku CEIDG-1. W sytuacji niezłożenia zgłoszenia w terminie, należy kontynuować zasady opodatkowania z poprzedniego roku.